Οι «Αναμορφωμένοι» Δασικοί Χάρτες στην Κρήτη
Δημοσιεύσεις του παρόντος άρθρου: 1) έντυπη εβδομαδιαία εφημερίδα της Κρήτης “ΦΩΝΗ news” (08-03-2021, σελ 82)
2) https://fonimaleviziou.gr/2021/03/08/oi-krites-brosta-gia-tous-dasikous-chartes/
ΝΟΜΙΚΟΣ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
(γράφει ο δικηγόρος Γεώργιος Λωρίτης)
(04-03-2021)
ΘΕΜΑ : Οι «Αναμορφωμένοι» Δασικοί Χάρτες στην Κρήτη
Υπόψη του Δήμου Μαλεβιζίου Κρήτης
Νομικός σχολιασμός της προσφάτου ανακοινώσεως (σ.σ. υπό την μορφή ενημερωτικών «ερωτήσεων-απαντήσεων») της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης για τους ήδη αναρτηθέντες «αναμορφωμένους» δασικούς χάρτες της Κρήτης.
Η ΓΝΩΜΗ ΜΟΥ :
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ : Το περιεχόμενο της ανακοίνωσης αυτής αποτελεί υιοθέτηση και επανάληψη των γνωστών (νομικών) απόψεων της κοινότητος των (μη νομικών) δασολόγων (δημ. υπαλλήλων και ιδιωτών) , με πολλές από τις στρεβλές , εσφαλμένες και παράνομες θέσεις των. Πρόκειται κατ’ ουσία για σχεδόν το ίδιο περιεχόμενο με τις σχετικές ανακοινώσεις πολλών πτερύγων της διοίκησης (Υπουργείο , Δνσεις Δασών , ΟΠΕΚΕΠΕ , Κτηματολόγιο κλπ.) που διαχρονικά και διακυβερνητικά και πανελλαδικά εκδίδονται για τους δασικούς χάρτες από την έναρξη της μαζικής ανάρτησης και κύρωσης των δασικών χαρτών , δηλ. από το 2017.
Τα σημεία της ανακοίνωσης που , κατά τη γνώμη μου αξίζουν και είναι δεκτικά νομικού σχολιασμού , είναι κυρίως το πρώτο μέρος και ακόμη κάποια σημεία από τα υπόλοιπα μέρη ,
ήτοι :
Πρώτο Μέρος
«Τι είναι ο δασικός χάρτης ; »
Η σχολιαζόμενη ανακοίνωση δίνει ως απάντηση :
- Ότι το περιεχόμενο του δασικού χάρτη εμφανίζει το χαρακτήρα των εκτάσεων (γεωργική, δασική, χορτολιβαδική, ….) , ο οποίος καθορίζεται «από τη μορφή που είχαν στο παρελθόν (1945) και από τη μορφή που έχουν σήμερα».
Αυτό είναι :
- αληθές μεν , δηλ. πράγματι αυτό κάνει η διοίκηση (στην προκειμένη περίπτωση η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης) ,
- νομικά εσφαλμένο δε , αφού , κάνοντας έτσι , παραβιάζει το νόμο.
Προς αποφυγή συγχύσεων παραβιάζει τον «τυπικό νόμο» , που τέτοιος είναι μόνο αυτός που ψηφίζεται από την Βουλή των Ελλήνων , σε αντιδιαστολή με τους υπόλοιπους «νόμους» δηλ. τις κανονιστικές αποφάσεις (π.χ. Υπουργικές Αποφάσεις κλπ.).
Αξίζει εδώ να επισημανθεί ότι οι «κρατεές και δεσπόζουσες εγκύκλιοι» δεν είναι ούτε τυπικοί νόμοι ούτε κανονιστικές αποφάσεις , παρά απλά και μόνο η γνώμη του Υπουργού ή κάποιου προϊσταμένου για το πως ερμηνεύεται ο νόμος. Αυτό βέβαια στα μάτια ενός νομικού (δικηγόρου ή δικαστή κλπ.) είναι φυσικά αδιάφορο (δεν περιμένει ένας νομικός από έναν προϊστάμενο την ερμηνεία των νόμων) , όμως στα μάτια ενός στερούμενου νομικής παιδείας δασολόγου της διοίκησης , φαντάζει νομικά δεσμευτικό (εξ ού και το ανέκδοτο στις νομικές σχολές ότι «το Σύνταγμα υποχωρεί μόνο μπροστά σε μια εγκύκλιο»).
Συνεπώς μια εγκύκλιος , όταν αντιτίθεται στον τυπικό νόμο , τότε είναι απλώς ένα κουρελόχαρτο , ενώ όταν συμφωνεί με το νόμο , τότε είναι απλώς νομικά περιττή.
Αυτό το νομικό σφάλμα της ανακοίνωσης προκύπτει εκ του ότι ο νόμος ΔΕΝ λέει :
- ούτε ότι για τον δασικό χάρτη λαμβάνεται υπόψη μόνο η φυσική μορφή μιας έκτασης ,
- ούτε ότι η φυσική μορφή μιας έκτασης λαμβάνεται υπόψη μόνο σε δύο μοναδικές χρονικές στιγμές , δηλ. το 1945 και σήμερα (αντίστοιχες αεροφωτογραφίες 1945 και 2015)
Συνεπώς είναι , κατά τη γνώμη μου , προκλητικά εσφαλμένο το να προκαλεί η δασική διοίκηση την έκδοση υπουργικών αποφάσεων και εγκυκλίων που παραβιάζουν τους νόμους (τους «τυπικούς νόμους») , και ακολούθως να επικαλούνται τα δασαρχεία και οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις κλπ. , ότι είναι σύννομες , κι’ άς παραβιάζουν τους νόμους , αρκεί που υπακούουν στις εγκυκλίους που οιονεί παρήγγειλαν…..
(σ.σ. ένα παρόμοιο «πάρτυ υπουργικών αποφάσεων και εγκυκλιών» έγινε και στον πρόσφατο «νόμο Χατζηδάκη» περί αναμορφωμένων δασικών χαρτών , αλλά περί αυτού ….προσεχώς)
Αυτό θα μπορούσε να είναι «νομικά ανάλαφρο» και «κοινωνικά διασκεδαστικό» , εάν δεν ήταν τόσο καταστροφικό για τους πολίτες και δεν οδηγούσε στην υφαρπαγή πατρογονικών περιουσιών κλπ.
Για του λόγου το αληθές , ο νόμος απεναντίας ορίζει για τους δασικούς χάρτες ότι λαμβάνονται υπόψη , πολύ περισσότερα από μόνο αεροφωτογραφίες , και όχι μόνο 2 από τις διαχρονικές αεροφωτογραφίες (όχι μόνο του 1945 και του 2015) , αλλά διαχρονικά όλες οι αεροφωτογραφίες , και μόνο «ως βάση» χρησιμοποιούνται οι 2 αεροφωτογραφίες , ήτοι :
(Ν. 3889/2010 άρ. 13 παρ. 1-2)
1. «Οι δασικές εν γένει εκτάσεις ….. απεικονίζονται σε κατάλληλης κλίμακας αεροφωτογραφικό ή χαρτογραφικό υλικό, το οποίο, αφού συμπληρωθεί με
- τα φωτοερμηνευτικά στοιχεία των πρόσφατων και ιστορικών αεροφωτογραφιών,
- τις διοικητικές πράξεις της περίπτωσης ζ’ της παραγράφου 6 και της παραγράφου 7 του άρθρου 3 του ν. 998/1979 (Α’ 289)
- ή άλλες πράξεις που οδηγούν σε νόμιμη μεταβολή του δασικού χαρακτήρα εκτάσεων,
- καθώς και τα λοιπά διαθέσιμα στοιχεία της δασικής υπηρεσίας,αποτελεί τον δασικό χάρτη.
αποτελεί τον δασικό χάρτη.
……………………..
- Ως βάση για τον προσδιορισμό των δασικών εν γένει εκτάσεων της προηγούμενης παραγράφου λαμβάνεται η παλαιότερη και η πλησιέστερη προς το χρόνο κατάρτισης του δασικού χάρτη αεροφωτογραφία. ……………..»
Π.χ. σχετικά το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει κρίνει ότι :
«9. Επειδή, η κρίση της Διοίκησης ως προς το δασικό χαρακτήρα της έκτασης, στην οποία αφορά η προσβαλλόμενη πράξη, στηρίζεται προεχόντως σε παρωχημένες αεροφωτογραφίες των ετών 1937 και 1945, στις οποίες η έκταση αυτή φέρεται να έχει τη μορφή δάσους, ενώ, σύμφωνα με την προαναφερόμενη φωτοερμηνεία αεροφωτογραφιών, η ίδια έκταση έφερε ήδη από το έτος 1962 το χαρακτήρα αγροτικής έκτασης ………..
ενώ, τέλος, κατά το έτος 1989, αλλά και κατά το χρόνο της αυτοψίας, η οποία πραγματοποιήθηκε, κατά τα ανωτέρω, το έτος 1999, η κατάσταση παρέμενε η ίδια από πλευράς δασικής …….. Υπό τα δεδομένα, όμως, αυτά, η κρίση της Διοίκησης ως προς το δασικό χαρακτήρα της επίμαχης έκτασης δεν αιτιολογείται επαρκώς, διότι η εν λόγω έκταση, ενώ καλυπτόταν από δασική βλάστηση μέχρι το έτος 1945, φέρεται να έχει προσλάβει τον χαρακτήρα αγροτικής έκτασης ήδη από το έτος 1962, οπότε υπήρχαν……»
Καθίσταται προφανές ότι τα Δασαρχεία και η Αποκεντρωμένη Διοίκηση και το Υπουργείο κλπ., προς τέρψη των αδημονούντων δασολόγων, διαστρεβλώνοντας και παραβιάζοντας το νόμο και τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας και τη λογική και το κοινό περί δικαίου αίσθημα , με τους δασικούς χάρτες δημεύουν πατρογονικές περιουσίες με μόνο 2 αεροφωτογραφίες και εγκυκλίους.
Πώς να εξηγήσω στον στερούμενο νομικής παιδείας δασολόγο των δασαρχείων και του κρατούντος διοικητικού υποβάθρου των δασολόγων και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και του Υπουργείου κλπ. την νομική διαφορά ανάμεσα στην ορολογία «έχει φυσική μορφή δάσους» (που την εκλαμβάνει άρδην και αορίστως ως «είναι δάσος») και στην ορολογία «υπάγεται στην δασική νομοθεσία» , που δυστυχώς τις ταυτίζει με χαρά και ικανοποίηση υποκρινόμενος ότι δημεύοντας περιουσίες ….σώζει τα δάση , αλλά δεν προτείνει να σώσουμε τα δάση , όχι δημεύοντας , αλλά αποζημιώνοντας περιουσίες για να τις μετατρέψουμε σε δάση ; Ίσως και να αρέσκεται στη νομική άγνοιά του και να την προστατεύει….
(αναλυτικά για το θέμα αυτό βλ. π.χ. στην ιστοσελίδα http://loritis.com το σχετικό από 10-3-2018 άρθρο μου με τίτλο «Δασικοί χάρτες : Νομικό Δάσος – Τα Δασαρχεία είναι ο Αντίδικος και ΟΧΙ Σύμβουλος»)
Είναι ευλόγως ευπρόσδεκτη και αναμενόμενη η απάντηση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης (ή και οποιουδήποτε δασολόγου) ιδίως επί της παρούσης νομικής παρατηρήσεως , δηλ. περί των στοιχείων που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για τους δασικούς χάρτες.
- Ότι «οι δασικοί χάρτες ΔΕΝ θίγουν τα ιδιοκτησιακά συμφέροντα των πολιτών».
Αυτό πια εξαρτάται από το πώς αντιλαμβάνεται κανείς το ρήμα «θίγεται».
Φαίνεται πως η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης θέλει να εφησυχάσει ή να αποκοιμίσει τους Κρητικούς , και είναι σαν να τους λέει π.χ. ότι
«Από την έκδοση της καταδικαστικής απόφασης σε 20 χρόνια φυλακή και μέχρι να σας βρούν και να σας συλλάβουν , δεν θίγεται η ελευθερία σας….»
Η αλήθεια όμως είναι ότι οι δασικοί χάρτες με το τεκμήριο κυριότητος αποτελούν τίτλο κυριότητος του Ελληνικού Δημοσίου επί των δασικών εκτάσεων όπως αυτές εμφαίνονται επί των δασικών χαρτών. Βάσει του τίτλου αυτού τα κτηματολόγια είναι υποχρεωμένα να εγγράφουν τις εκτάσεις αυτές ως ιδιοκτησία του ελλ. δημοσίου. Αυτό είναι ήδη νομοθετικά δρομολογημένο , και με τους δασικούς χάρτες έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία , και εάν ο πολίτης δεν αντιδράσει νομικά , όλα θα γίνουν αυτοματοποιημένα και θα ολοκληρωθούν όταν ο πολίτης δεί την περιουσία του στο όνομα του κράτους.
Όμως και τότε πάλι θα του πούν για ενστασούλες και τοιαύτα….
Ο Ν. 3889/2010 ορίζει σχετικά ότι :
(Ν. 3889/2010 άρ. 17 παρ. 6 )
«6. Ο κυρωμένος δασικός χάρτης τηρείται …… της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και αντίγραφό του αποστέλλεται στην …. και στην Ε.Κ.ΧΑ. Α.Ε..»
Κάποιος πρέπει να τους πεί την αλήθεια ότι άρχισε νομικός «πόλεμος» και όχι ότι δήθεν «δεν θίγεται» και «αντιρρησούλες» και «ενστασούλες» κλπ.
Ο δασικός χάρτης ουσιαστικά έχει ήδη πάρει τις περιουσίες των πολιτών , και η όποια νομική αντίδραση θα στοχεύει στο να τις ξαναπάρουν πίσω , και όχι να μην τις χάσουν , αφού έχει ήδη ξεκινήσει η αυτοματοποιημένη νομική διαδρομή για την καταγραφή στο κτηματολόγιο των περιουσιών τους σαν ιδιοκτησία του δημοσίου.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει κρίνει ότι :
«…Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι η διοικητική πράξη, με την οποία χαρακτηρίζεται ή διαπιστώνεται ο δασικός χαρακτήρας έκτασης, αποτελεί και νόμιμο τίτλο του εγγραπτέου δικαιώματος κυριότητας επί των εκτάσεων σε περιοχές που ισχύει το ως άνω μαχητό τεκμήριο κυριότητας, η ανατροπή του οποίου εναπόκειται στον ιδιώτη που επικαλείται ίδιο δικαίωμα…..»
Βέβαια για την Κρήτη , κατ’ εξαίρεση , δεν ισχύει το τεκμήριο κυριότητος του δημοσίου επί των δασών , όμως απομένει να δούμε στην πράξη την εφαρμογή της εξαίρεσης αυτής. Εξ όσων γνωρίζω έχουν υπάρξει κρούσματα κατά τα οποία δασαρχεία στην Κρήτη θεώρησαν ως ιδιοκτησία του δημοσίου δασικές εκτάσεις , μόνο λόγω του δασικού χαρακτήρα τους (τεκμήριο) , και άνθρωποι μπήκαν σε φουρτούνες.
Θα ήταν θεμιτό και νομικά επικροτούμενο να εκδώσει η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης και μια άλλη ανακοίνωση με την οποία να επιβεβαιώνει την εφαρμογή γι’ αυτό το θέμα του νόμου , δηλ. ότι στην Κρήτη δεν θα εγγραφούν βάσει των δασικών χαρτών στο κτηματολόγιο στο όνομα του ελλ. δημοσίου εκτάσεις , με το δήθεν τεκμήριο κυριότητος υπέρ του δημοσίου.
Αλλά και όπου το τεκμήριο κυριότητος δεν ισχύει , όπως και στην Κρήτη , η υπαγωγή στην δασική νομοθεσία (με τους δασικούς χάρτες) συνεπάγεται τόσες νομικές δεσμεύσεις, ώστε
«σου μένει ιδιόκτητο το χωράφι , αλλά μόνο για να το κοιτάς και όχι για να το καλλιεργείς και να το εκμεταλλεύεσαι» ,
εκτός πια κι’ αν όλοι οι Κρήτες αγρότες γίνουν ρητινοσυλέκτες και ….αντί να πίνουν την «ρετσίνα» θα την συλλέγουν…..
Κάποιος είχε πέσει από έναν ουρανοξύστη , αλλά όσο ακόμη ήταν στο αέρα σκεφτόταν «μια χαρά είμαι , τίποτε δεν έχω πάθει» , και είχε δίκιο , τίποτε δεν είχε πάθει ΑΚΟΜΗ. Μόνο ένας τέτοιος Κρητικός , εάν υπήρχε , θα μπορούσε να πιστέψει την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης ότι «οι δασικοί χάρτες ΔΕΝ θίγουν τα ιδιοκτησιακά συμφέροντα των πολιτών»……
- Ότι «Οποιαδήποτε ιδιοκτησιακή αμφισβήτηση επιλύεται κατά τη διαδικασία της κτηματογράφησης, στα πλαίσια της σύνταξης του Εθνικού Κτηματολογίου, και όχι κατά τη διαδικασία κύρωσης των δασικών χαρτών.»
Είναι σωστό αυτό , ο πολίτης που έχει πέσει από τον ουρανοξύστη των δασικών χαρτών , ΑΚΟΜΗ δεν «έσκασε στο έδαφος» ή αλλιώς «ΑΚΟΜΗ δεν έσκασε στο Κτηματολόγιο με τον δασικό χάρτη κυρωμένο»….. και έτσι τώρα στο στάδιο των δασικών χαρτών ….άς κοιμάται ήσυχος.
Υπόλοιπα Μέρη
(κάποια θέματα )
- Ενώ τα θέματα των δασικών χαρτών είναι πολύ πιο πολύπλοκα και δυσνόητα από ότι τα κοινά ιδιοκτησιακά θέματα , εντούτοις στο μεν κτηματολόγιο δίνονται προθεσμίες ετών , ενώ στους δασικούς χάρτες οι προθεσμίες είναι απειροελάχιστες (3,5 μήνες για τις αντιρρήσεις και 60 ημέρες για την αίτηση ακυρώσεως στο Συμβούλιο της Επικρατείας , και μάλιστα ενόσω η κύρωση των δασικών χαρτών γίνεται «στα μουλωχτά» με δημοσίευση στο ΦΕΚ (έναρξη της προθεσμίας των 60 ημερών για το Συμβούλιο της επικρατείας) που δεν την μαθαίνει κανένας.
Είναι προφανές ότι η διοίκηση βολεύεται «να μην καταλαβαίνει και να μην προλαβαίνει τίποτε ο πολίτης» , ώστε να μην αντιδρά καθόλου.
Έτσι έγινε με το πρώτο κύμα των δασικών χαρτών 2017 – 2020 και χρειάστηκε η γενναία παρέμβαση του «νόμου Χατζηδάκη» που υπονομεύτηκε , εν τη γενέσει του μεν από συντάκτες αγράμματους περί τα δασικά νομικά που πάσχιζαν μόνο για φωτογραφικές περιπτώσεις και για λίγους , και εν τη εφαρμογή του από την «ρεβάνς» των δασολόγων που με υπουργικές αποφάσεις και εγκυκλίους ξήλωσαν το πουλόβερ και την ουσία του νόμου αυτού. Ο νόμος Χατζηδάκη ήταν ένα «ιστορικό νομοθέτημα» (χάρη μόνο στην πρόθεση και το πολιτικό αισθητήριο του ίδιου του κ. Χατζηδάκη) και έτεινε προς την ορθή κατεύθυνση της εναντίωσης και αποκαθήλωσης των διαχρονικά εδραιωμένων και δυστυχώς «κρατουσών απόψεων» των «μη νομικών» δασολόγων περί τα «νομικά» δασικά , που ευθύνονται για τις εξόφθαλμες αδικίες που έχουν συσσωρευθεί. Όμως η μετατροπή των προθέσεων του υπουργού σε νομοθετικό κείμενο έγινε από «ενδιαφερόμενους» για συγκεκριμένες-λίγες περιπτώσεις και τα άρθρα του νόμου γράφτηκαν από ερασιτέχνες νομικούς , κακότεχνα και στοχευμένα , ώστε κατάντησε τελικά ο νόμος Χατζηδάκη να ορίζει (έστω κακότεχνα και εσφαλμένα) για το καλό ολίγων και να αγνοεί το δίκιο των πολλών , που το αναγνώρισε με πολιτική γενναιότητα , αλλά το έδωσε μόνο σε λίγους
(πιστεύω άθελα και εν νομική – περί του συγκεκριμένου θέματος – αγνοία του ιδίου του κ. Χατζηδάκη)
Εάν προσθέσουμε και τους αγρότες και τους πολίτες «του καναπέ» που δέχονται με απάθεια τα πάντα και επαφίενται στην νεοελληνική αντίληψη «σιγά μωρέ , δεν θα γίνει τίποτε» , ενόσω χάνουν πατρογονικές περιουσίες , τότε έχουμε ένα σχεδόν παρανοϊκό σκηνικό ή αλλιώς απλώς «νεοελληνικό».
- Ενώ τα δασικά θέματα των δασικών χαρτών είναι βαθιά νομικά θέματα που οι «κρατούντες δασολόγοι» , στερούμενοι νομικής παιδείας , ευλόγως ούτε καν αντιλαμβάνονται περί τίνος πρόκειται , έχουν όμως καταφέρει να διασπείρουν την στρεβλή αντίληψη που επικρατεί στην διοίκηση όπως και στην εδώ σχολιαζόμενη ανακοίνωση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης , ότι τα θέματα αυτά (εργαλεία νομικής άμυνας) περιορίζονται και εξαντλούνται μόνο στην φυσική μορφή της έκτασης (σωρηδόν άχρηστες και επικίνδυνες φωτοερμηνείες ….από δασολόγους) και στις διοικητικές πράξεις του Ν. 4685/2020 , παραπλανώντας τους πολίτες και στερώντας τους την αληθινή νομική άμυνα και με πολλά νομικά θέματα που οι δασολόγοι δεν μπορούν να κατανοήσουν ούτε να φανταστούν.
/////////////////////
Τέλος δε , θεωρώ χρέος μου να επισημάνω ότι τα θέματα των δασικών χαρτών είναι πολύ περισσότερα από όσα αναδεικνύονται μέσω της ανωτέρω σχετικής ανακοίνωσης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης , που όμως αυτή είναι το αντικείμενο του παρόντος νομικού σχολιασμού , και εξάλλου ο χώρος δεν επαρκεί για περισσότερα.
Εύχομαι μόνο , κάποια φορά , άς είναι η παρούσα , να απαντήσει επιτέλους κάποιος δασολόγος (ή νομικός με αντίθετη άποψη κλπ.) , ώστε να ανοίξει «άμποτε» ένας σοβαρός επιστημονικός διάλογος περί των νομικών και διοικητικών και περιβαλλοντικών θεμάτων κλπ. που αφορούν τα δάση στην Ελλάδα , γιατί μόνο έτσι , δηλ. με την επιστημονική αντιπαράθεση θέσεων και επιχειρημάτων , καθίσταται δυνατό να επικρατήσουν οι ορθές απόψεις και να εξοβελισθούν οι σφαλερές , προς όφελος της επιστήμης και των πολιτών , και προς βλάβη μόνο των πονηρών.
Επιστημονικές θέσεις και απόψεις που επηρεάζουν τόσο σημαντικά θέματα για τόσους πολλούς πολίτες , θα πρέπει να μπορεί και να θέλει κανείς να τα υποστηρίξει και δημοσίως και ενυπογράφως , και όχι απλώς να διαχέονται «ως οι κρατούσες απόψεις» , ενόσω όμως δεν τις υπερασπίζεται κανείς επωνύμως.
ΑΘΗΝΑ 04-03-2021
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΩΡΙΤΗΣ